جراحی‌های زیبایی در سال‌های اخیر به یکی از پرطرفدارترین حوزه‌های پزشکی تبدیل شده‌اند. این نوع جراحی‌ها، برخلاف جراحی‌های درمانی، با هدف بهبود ظاهر افراد انجام می‌شوند و در بسیاری از موارد، ضرورتی پزشکی ندارند. اما همین مسئله باعث شده است که چالش‌های زیادی در زمینه مسئولیت پزشکان در قبال بیماران ایجاد شود. اگر جراحی زیبایی به‌درستی انجام نشود یا عوارض جدی برای بیمار به همراه داشته باشد، پزشک ممکن است از نظر حقوقی و کیفری مورد پیگرد قرار گیرد. در این مقاله به بررسی مسئولیت کیفری و مدنی پزشکان در جراحی‌های زیبایی، نحوه طرح شکایت و حقوق بیماران پرداخته می‌شود.
مسئولیت مدنی پزشکان در جراحی‌های زیبایی
۱. ضرورت رعایت استانداردهای پزشکی
پزشکان موظف هستند در تمام مراحل جراحی زیبایی، استانداردهای پزشکی را رعایت کنند. این استانداردها شامل انتخاب مناسب روش جراحی، استفاده از تجهیزات استریل و باکیفیت و رعایت اصول بهداشتی است. عدم رعایت این موارد می‌تواند به آسیب‌های جبران‌ناپذیری برای بیمار منجر شود.
۲. لزوم اخذ رضایت‌نامه آگاهانه از بیمار
قبل از هرگونه جراحی زیبایی، پزشک باید بیمار را از تمام جنبه‌های عمل، از جمله مزایا، معایب، عوارض احتمالی و هزینه‌های مرتبط، مطلع کند. این اطلاعات باید به‌صورت شفاف در یک رضایت‌نامه مکتوب قید شود و بیمار پس از مطالعه کامل آن را امضا کند. بدون رضایت‌نامه، هرگونه اقدام پزشکی می‌تواند پیگرد قانونی داشته باشد.
۳. تعهد به نتیجه در جراحی‌های زیبایی
برخلاف جراحی‌های درمانی که پزشک تنها تعهد به تلاش دارد، در بسیاری از موارد جراحی زیبایی، پزشک تعهد به نتیجه دارد. یعنی اگر نتیجه نهایی با آنچه که در توافقات اولیه ذکر شده است تفاوت داشته باشد، بیمار می‌تواند از پزشک شکایت کند. در برخی از کشورها، بیماران می‌توانند از پزشکان درخواست جبران خسارت کنند، حتی اگر پزشک تمام اقدامات لازم را انجام داده باشد.
۴. پرداخت خسارت به بیماران در صورت قصور پزشکی
در صورتی که پزشک مرتکب خطایی شود که منجر به آسیب جسمی، روحی یا مالی بیمار شود، بیمار حق دارد تقاضای خسارت کند. این خسارت می‌تواند شامل هزینه‌های درمان، هزینه‌های اضافی ناشی از اشتباه پزشک و حتی خسارت معنوی باشد. در موارد شدیدتر، بیمار ممکن است تقاضای استرداد هزینه‌های جراحی و غرامت کند.
مسئولیت کیفری پزشکان در جراحی‌های زیبایی
۱. انجام جراحی بدون مجوز و پروانه پزشکی
پزشکانی که بدون داشتن تخصص و مجوزهای لازم اقدام به انجام جراحی زیبایی می‌کنند، از نظر قانونی مجرم شناخته می‌شوند و مجازات‌هایی مانند جریمه‌های سنگین، محرومیت از فعالیت پزشکی یا حتی حبس در انتظار آن‌ها خواهد بود. این موضوع به‌ویژه در مورد پزشکانی که در کلینیک‌های غیرمجاز فعالیت می‌کنند، اهمیت بیشتری دارد.
۲. ایجاد صدمات جدی یا مرگ بیمار
اگر بر اثر خطای پزشک در جراحی زیبایی، بیمار دچار نقص عضو دائمی یا حتی فوت شود، این موضوع می‌تواند منجر به مسئولیت کیفری شدید برای پزشک شود. در چنین شرایطی، خانواده بیمار می‌توانند علیه پزشک شکایت کیفری مطرح کنند و درخواست مجازات و غرامت نمایند.
۳. تبلیغات گمراه‌کننده و غیرواقعی
برخی از پزشکان جراح زیبایی، با تبلیغات غیرواقعی و ارائه نتایج غیرواقعی، بیماران را فریب می‌دهند. این اقدام از نظر حقوقی و کیفری تخلف محسوب شده و می‌تواند منجر به تعلیق پروانه پزشکی پزشک شود. در برخی کشورها، این تخلفات می‌تواند منجر به جریمه‌های سنگین و حتی ممنوعیت دائمی پزشک از فعالیت شود.
نحوه طرح شکایت علیه پزشکان در جراحی‌های زیبایی
۱. مراجعه به سازمان نظام پزشکی
بیماران می‌توانند برای بررسی تخلفات پزشک و درخواست رسیدگی، به سازمان نظام پزشکی شکایت کنند. این سازمان مسئول بررسی اولیه تخلفات و تخطی‌های پزشکان از استانداردهای حرفه‌ای است.
۲. ارائه دادخواست به دادگاه حقوقی
در صورت وارد آمدن خسارت مالی یا روحی، بیمار می‌تواند به دادگاه حقوقی مراجعه کرده و درخواست جبران خسارت کند. برای این کار، بیمار باید مدارک پزشکی، فاکتورهای هزینه و شواهدی مبنی بر قصور پزشک را ارائه دهد.
۳. طرح شکایت کیفری در دادسرا
در صورتی که پزشک مرتکب خطای سنگین شده باشد که به نقص عضو یا مرگ بیمار منجر شود، خانواده بیمار می‌توانند از طریق دادسرا اقدام به طرح شکایت کیفری کنند. در چنین مواردی، پزشک ممکن است با مجازات‌های شدید از جمله محرومیت دائمی از طبابت مواجه شود.
پیشگیری از مشکلات حقوقی در جراحی‌های زیبایی
۱. انتخاب پزشک متخصص و معتبر
بیماران باید قبل از انجام جراحی زیبایی، درباره پزشک مورد نظر تحقیق کنند و از اعتبار و تجربه او مطمئن شوند.
۲. مطالعه کامل رضایت‌نامه قبل از امضا
قبل از انجام عمل، بیماران باید تمام مفاد رضایت‌نامه را مطالعه کرده و در صورت وجود هرگونه ابهام، از پزشک توضیح بخواهند.
۳. پیگیری حقوقی در صورت بروز مشکل
در صورتی که بیمار احساس کند پزشک در انجام جراحی مرتکب تخلف شده است، باید از طریق مراجع قانونی اقدام کند و حقوق خود را مطالبه کند.
برای اطلاعات بیشتر درباره حقوق بیماران، می‌توانید مقاله “حقوق بیماران در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی: آنچه باید بدانید!“ را مطالعه کنید. همچنین، مقاله “قصور پزشکی و مسئولیت قانونی پزشک: راهکارهای حقوقی و موارد شکایت“ اطلاعات مهمی درباره نحوه پیگیری تخلفات پزشکی ارائه می‌دهد.
در آخر…
جراحی‌های زیبایی، علاوه بر مسائل پزشکی، چالش‌های حقوقی بسیاری نیز دارند. آگاهی بیماران از حقوق خود و مسئولیت‌های پزشکان می‌تواند از بروز مشکلات جدی جلوگیری کند. در صورت نیاز به مشاوره حقوقی درباره تخلفات پزشکی، می‌توانید از خدمات سایت مشاوره جامع آنلاین الو کمک استفاده کنید تا از راهنمایی‌های تخصصی بهره‌مند شوید.
