مقدمه
اگر از خارج گوشی همراه آورده‌اید یا قصد خرید «کارکرده وارداتی» دارید، دانستن «قانون رجیستری و گوشی مسافری» ضروری است. اشتباه در اظهار، تأخیر در ثبت، یا اتکا به مسیرهای غیرقانونی می‌تواند به قطع آنتن، جریمه و حتی ناکارآمد شدن دستگاه منجر شود. در این راهنمای عملی، مسیر قدم‌به‌قدم رجیستری گوشی مسافری، مهلت‌ها، مدارک لازم، نحوه محاسبه هزینه‌ها، وضعیت برندهای خاص و رایج‌ترین خطاهایی که موجب جریمه می‌شود را توضیح می‌دهیم. هدف این است که بدون اتلاف وقت و هزینه اضافی، مطابق «قانون رجیستری گوشی مسافری» عمل کنید.
اصول پایه قانون رجیستری گوشی مسافری
قانون رجیستری گوشی مسافری می‌گوید هر دستگاهی که قرار است از سیم‌کارت‌های داخلی استفاده کند باید در سامانه‌های رسمی اظهار و ثبت شود. برای «مسافر واقعی»، به‌طور معمول فقط یک دستگاه در هر ورود قابل اظهار است و مهلت ثبت نیز محدود است. این الزام‌ها برای جلوگیری از قاچاق و ردیابی اصالت وضع شده‌اند و از طریق گمرک و سامانه همتا اجرا می‌شوند.
مهلت‌ها و مسیر قدم‌به‌قدم (از مرز تا آنتن)
۱) اظهار در گمرک پس از ورود
طبق قانون رجیستری گوشی مسافری، شما باید ظرف «حداکثر یک ماه (۳۰ روز)» از تاریخ ورود، دستگاه را نزد گمرک اظهار کنید. عدم اظهار به‌موقع، امکان ثبت را از بین می‌برد یا فرآیند را بسیار سخت می‌کند.
۲) پرداخت حقوق و عوارض
پس از ثبت اولیه، بر اساس ارزش دلاری/یورویی دستگاه، حقوق گمرکی، سود بازرگانی و مالیات‌ها محاسبه و پرداخت می‌شود. برای گوشی‌های با ارزش بالاتر از آستانه‌های اعلامی، نرخ‌های بالاتری روی مازاد اعمال می‌شود (جزئیات نمونه در بخش جدول)
۳) ثبت IMEI در سامانه همتا
بعد از پرداخت عوارض و دریافت رسید، در سامانه همتا (یا کد دستوری) شناسه IMEI را ثبت و فعال‌سازی مالکیت را انجام می‌دهید تا قانون رجیستری گوشی مسافری تکمیل شود.
۴) فعال‌سازی روی سیم‌کارت
در نهایت با وارد کردن سیم‌کارت و تأیید پیامک فعال‌سازی، دستگاه روی شماره شما آنتن‌گیری پایدار خواهد داشت. عدم طی این مرحله، یعنی تکمیل‌نشدن قانون رجیستری گوشی مسافری در سمت اپراتور.
مدارک لازم برای رجیستری مسافری
- گذرنامه یا مدرک هویتی ورود (مسافر واقعی)
- اطلاعات ورود (تاریخ مهر/پرواز)
- شناسه‌های IMEI دستگاه (دو سیم‌کارته = دو IMEI)
- شماره موبایل مالک برای دریافت کدهای همتا
این مدارک شاکله اجرای صحیح قانون رجیستری گوشی مسافری هستند.
جدول راهنمای اجرایی (نمونه محتوای مدیریتی)
| گام | مرجع/ابزار | مهلت معمول | خروجی مورد انتظار | نکته کلیدی |
| اظهار گوشی مسافری | گمرک (درگاه الکترونیکی/فرودگاهی) | تا ۳۰ روز پس از ورود | ثبت اولیه و کدرهگیری | فقط «مسافر واقعی» و عموماً یک دستگاه در هر ورود پذیرفته می‌شود. (ایسنا) |
| پرداخت عوارض | درگاه گمرک | بلافاصله پس از اظهار | قبض پرداخت و رسید | ارزش دستگاه مبنای محاسبه است؛ آستانه‌ها روی مازاد نرخ بالاتر دارند. (مجله تکنولوژی فرنا) |
| ثبت IMEI | سامانه همتا / #7777* | پس از پرداخت | ثبت مالکیت و تطبیق IMEI | اطلاعات رسید گمرک را دقیق وارد کنید. (فروشگاه اینترنتی 19کالا) |
| فعال‌سازی نهایی | همتا/اپراتور | همان روز | آنتن‌گیری پایدار | پیامک تأیید فعال‌سازی روی شماره مالک. (فروشگاه اینترنتی 19کالا) |
هزینه‌ها چگونه محاسبه می‌شوند؟
در قانون رجیستری گوشی مسافری، پایه محاسبه، ارزش بین‌المللی دستگاه است و مجموعه‌ای از اقلام (حقوق گمرکی، سود بازرگانی، مالیات بر ارزش افزوده و عوارض فرعی) اعمال می‌شود. برای نمونه، درباره دستگاه‌های با ارزش بالای آستانه اعلامی، نرخ بیشتر روی «مازاد» اعمال می‌شود و علاوه بر آن اقلامی مثل VAT و عوارض‌های فرعی به مبلغ نهایی افزوده می‌شوند. ارقام دقیق به‌صورت دوره‌ای تغییر می‌کنند؛ قبل از پرداخت، رقم روز را از منبع رسمی بررسی کنید.
وضعیت برندهای خاص (مثال: برخی مدل‌های آیفون)
مطابق گزارش‌های رسانه‌ای طی ۲۰۲۴، واردات تجاری برخی سری‌ها (مثل آیفون ۱۴/۱۵) ممنوع بود و ادعا می‌شد رجیستری آن‌ها فقط در قالب مسافری امکان‌پذیر است؛ در عمل، بارها خبر از محدودیت‌ها و مشکلات ثبت این سری‌ها منتشر شده است. نتیجه عملی برای شما: قبل از خرید یا ورود چنین مدلی، وضعیت روز را از منابع رسمی و رسانه‌های معتبر بررسی کنید، چون قانون رجیستری گوشی مسافری برای این سری‌ها ممکن است دستخوش تغییرات مقطعی شود.
رایج‌ترین خطاهایی که موجب جریمه/قطع آنتن می‌شود
- اظهار نکردن در بازه ۳۰ روزه: مهم‌ترین تخلف در قانون رجیستری گوشی مسافری؛ اغلب منجر به عدم امکان ثبت بعدی می‌شود.
- ثبت به نام «غیرمسافر»: استفاده از مدارک دیگران یا «اظهار صوری» ریسک باطل‌شدن رجیستری و پیگرد دارد.
- وارد کردن IMEI اشتباه: هر خطا در رقم‌ها، تطبیق مالکیت را ناممکن می‌کند.
- پرداخت از مسیرهای غیررسمی: هرگونه «میان‌بر» ممکن است ثبت ناپایدار ایجاد کند و در به‌روزرسانی‌های سامانه همتا از کار بیفتد.
- ناهماهنگی ارزش اظهارشده با واقعیت: موجب اختلاف در رسیدگی و افزایش هزینه‌های نهایی می‌شود.
پرسش‌های پرتکرار
آیا می‌توان بیش از یک گوشی را در هر ورود رجیستر کرد؟
قانون رجیستری گوشی مسافری معمولاً یک دستگاه برای هر مسافر در هر ورود را مجاز می‌داند. هرگونه افزایش تعداد، از نظر سیستمی یا در رسیدگی‌های بعدی با مشکل مواجه می‌شود.
اگر مهلت ۳۰ روزه تمام شود چه می‌شود؟
در اغلب اطلاع‌رسانی‌ها، بعد از پایان مهلت، امکان ثبت از سمت گمرک سلب یا بسیار دشوار می‌شود. در چنین حالتی دستگاه ممکن است آنتن نگیرد یا به‌صورت موقت فعال باشد و بعد قطع شود.
برای گوشی دو سیم‌کارته چه باید کرد؟
قانون رجیستری گوشی مسافری برای هر IMEI جداگانه ثبت ایجاد می‌کند—بنابراین هر دو IMEI باید صحیح وارد شوند.
چطور اصالت دستگاه کارکرده را قبل از معامله بسنجیم؟
با استعلام IMEI و بررسی وضعیت «انتقال مالکیت» در همتا. اگر ثبت به نام فروشنده نباشد یا سابقه قطع آنتن داشته باشد، از معامله صرف‌نظر کنید.
چک‌لیست سریع اجرای بی‌دردسر
- قبل از سفر: مدل گوشی و وضعیت رجیستری آن را بررسی کنید (به‌ویژه سری‌های دارای محدودیت).
- بدو ورود: حداکثر ظرف ۳۰ روز اظهار گمرکی را انجام دهید.
- پس از پرداخت: در همتا ثبت IMEI و فعال‌سازی را کامل کنید.
- مدارک: رسید گمرک، کد رهگیری و پیامک‌های همتا را آرشیو کنید.
- معامله کارکرده: فقط با انتقال مالکیت در همتا و تطبیق IMEI اقدام کنید.
نتیجه‌گیری
قانون رجیستری گوشی مسافری ساده است اما «زمان‌محور و مدرک‌محور». اگر اظهار ظرف ۳۰ روز انجام شود، عوارض بر مبنای ارزش واقعی پرداخت شود و ثبت IMEI در همتا به‌درستی تکمیل گردد، عملاً ریسکی متوجه شما نخواهد بود. اما تأخیر، اظهار صوری یا اتکا به مسیرهای غیررسمی می‌تواند به قطع آنتن و جریمه ختم شود. اگر می‌خواهید با اطمینان خاطر مسیر قانونی خود را طی کنید—از ارزیابی وضعیت مدل خاص تا برآورد هزینه و چک‌لیست مدارک—به سایت مشاوره جامع و آنلاین الوکمک سر بزنید و مستقیم با مشاوران گفتگو کنید تا متناسب با شرایط شما، بهترین نقشه اقدام آماده شود.
